Embryologie:
Beelden van de mens
In
de 20 jaar dat ik op Warmonderhof (de opleiding voor
biologisch-dynamische land- en tuinbouw) les heb gegeven was
embryologie een van de vakken. Op deze pagina's heb ik opgeschreven wat de
inhoud van de lessen was: de ontwikkeling van de embryonale mens. Aan
het begin ga ik in op de principes van de ontwikkeling van de plant
en het (eenvoudige) dier.
De basis voor de lessen werd gelegd
door een aantal boeken van Blechschmidt en Wilmar. En ik was in de
gelukkige omstandigheid dat ik al in een van de eerste jaren een
embryologiecursus bij de embryoloog Jaap van der Wal kon volgen. Zijn
cursus en later zijn website zijn een onmisbare bron van informatie
voor me geweest.
Men kan zich afvragen waarom een vak als
embryologie op het rooster van een landbouwopleiding staat. In de
eerste plaats gaat het om de ontwikkeling van het embryo zelf,
waaruit zichtbaar wordt dat de mens vanaf het begin mens is, alleen
in een andere verschijningsvorm dan we na de geboorte tegenkomen. Dit
kan - hoopp ik - eerbied voor het ongeboren leven teweegbrengen, een tweede reden
het vak te geven. Een derde is dat er veel processen tegelijk
plaatsvinden en dat het een oefening is die tegelijk in het
bewustzijn te hebben. Daarbij komt dat de ontwikkeling een ruimtelijk
proces is dat driedimensionaal moet worden voorgesteld, waardoor het
een moeilijk vak is, dat de ontwikkeling van het denken bevordert;
een vierde reden.
De embryonale ontwikkeling van de mens wordt
beschreven en is in een tamelijk groot aantal tekeningen weergegeven,
zodat er een beeld van die ontwikkeling kan ontstaan. Mijn
uitgangspunt is het antroposofisch mensbeeld, dat ik in de
embryologie meen terug te kunnen vinden.
Hierbij ga ik niet
ontleedkundig en analytisch te werk, maar probeer de innerlijke beweging, die door de vorm
heen spreekt, de samenhang en het grotere
verband waar te nemen en te omschrijven. Het gaat meer om het
verstaan van de taal van de vormen van levende organismen dan om het
wetenschappelijk verklaren van die vormen. Dit alles om bewustzijn te
wekken voor, zoals Goethe dit noemde, de
“bovenzintuiglijke”
kwaliteit van het Leven en van de mens.
Deze pagina's en het boek zijn
geschreven voor de geïnteresseerde leek, daarom heb ik op
verschillende plaatsen vereenvoudigingen aangebracht. Wil men
diepgaander in de stof duiken dan zijn er handboeken en een
informatieve website (www.embryology.ch)
met tekeningen en
foto’s.
Wil men meer achtergronden dan is er de website van Jaap van der Wal
(www.embryo.nl)
en verschillende publicaties; zie daarvoor onder
Bronnen. De tekeningen volgen, tenzij aangegeven, Moore's Before we are
born.
In de tekeningen worden – daar waar toepasselijk –
vier kleuren gebruikt: blauw
voor het ectoderm, rood
voor het
mesoderm,
groen
voor het entoderm en geel
voor de allantois.
Het boek is als download beschikbaar op de boeken-pagina.